ÇINARDERE KÖYÜNÜN MALÛL VE MUHARİP GAZİLERİ
Savaşa katılan ve sağ olarak dönenlere
“Gazi” denilmektedir. Mevzuatımıza göre gaziler;
1-
Malûl Gazi
2-
Muharip Gazi,
olmak üzere iki sınıfa ayrılmaktadır.
Malûl Gazi : Türk Silahlı Kuvvetleri Mensuplarından; Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırlarını korumak ve güvenliğini sağlamak görevi ile harpte veya devletin bekasını hedef alan terör örgütlerine karşı yurt içi ve yurt dışı mücadelede her çeşit düşman veya terörist silahlarının tesiriyle veya harp bölgesindeki harekat ve hizmetleri sırasında, bu harekat ve hizmetlerin sebep ve tesiriyle yaralanarak tedavileri sonucunda sakatlığı rapor ile kesinleşenlere ise
“Malûl Gazi” denilmektedir.
Muharip Gazi : Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarından fiilen savaşa katılanlara
“ Muharip Gazi ” denilmektedir.
Köyümüzün Malûl ve Muharip gazilerinin ortaya çıkarılması için gerek Çanakkale Gazileri ve Muharipleri sayfalarında araştırma yaparak edindiğim bilgileri, gerek rahmetli babam Nazım Selvi’nin bana sözlü aktardıklarını ve gerekse ilgili kişilerin ailesi ve en yakınlarından aldığım bilgileri titizlikle değerlendirip, doğruluğunu belirledikten sonra bu listeyi meydana getirdim.
Köyümüzden savaşa katılıp yara almış veya askerlik görevi sırasında sakat kalmış malûl gazilerimiz ile muharip gazilerimizden tespit ettiklerimizin isimlerini aşağıdaki tabloda görebilirisiniz.
Araştırma
Orhan Selvi
10.05.2011
1-ÇINARDERE KÖYÜ’NÜN MALÛL GAZİLERİ
1-MALÜL GAZİ : Türk Silahlı Kuvvetleri Mensuplarından; Türkiye Cumhuriyeti Devleti sınırlarını korumak ve güvenliğini sağlamak görevi ile harpte veya devletin bekasını hedef alan terör örgütlerine karşı yurt içi ve yurt dışı mücadelede her çeşit düşman veya terörist silahlarının tesiriyle veya harp bölgesindeki harekat ve hizmetleri sırasında, bu harekat ve hizmetlerin sebep ve tesiriyle yaralanarak tedavileri sonucunda sakatlığı rapor ile kesinleşenlere ise
“Malûl Gazi” denilmektedir
| Sıra |
Adı |
Soyadı |
Baba Adı |
Ana Adı |
DoğumTarihi |
Doğum Yeri |
Savaştığı Cephe |
Ölüm Tarihi |
| 1 |
AHMET |
DERELİ |
MUSTAFA |
GEVHER |
1876 |
BARA |
ÇANAKKALE |
1976 |
| 2 |
ETHEM |
PASLI |
HÜSEYİN |
HAMİDE |
1883 |
KRAMİNOL |
ARIBURNU |
1975 |
| 3 |
MEHMET |
CANAKAY |
HALİT |
SEHER |
1922 |
ÇINARDERE |
SARIKAMIŞ |
1991 |
| 4 |
MUSTAFA |
TOPAL |
İBRAHİM |
FATMA |
1884 |
BARA |
ÇANAKKALE |
1942 |
| 5 |
MUTLU |
ÇINAR |
AHMET |
BERAT |
1951 |
ÇINARDERE |
KIBRIS |
-- |
| 6 |
RASİM |
ÇAKIR |
AHMET |
HATİCE |
1894 |
KRAMİNOL |
YEMEN |
1966 |
| 7 |
RIZA |
TOPAL |
İBRAHİM |
FATMA |
1877 |
BARA |
ÇANAKKALE |
1947 |
Araştırma
Orhan SELVİ
10.05.2011
1- ÇINARDERE KÖYÜ MALÛL GAZİLERİ HAKKINDAKİ BİLGİLER:
1-AHMET DERELİ : Rumi 1305, Miladi 1890 yılında Bulgaristan, Selvi kazasının Bara Köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Mustafa ve annesinin adı ise Gevher Hanımdır. Askere alındıktan sonra Trablusgarp Cephesine gider. Burada İngilizler esir düşer. İki yıl esaret hayatını tamamladıktan sonra bırakılır ve köyüne döner. Ancak o günlerde 1.Dünya Savaşları başlamıştır. Tekrar askere alınarak Çanakkale Cephesinde 27 Alayda çarpışır. Ancak burada yaralanır. Hemen İstanbul Gümüşsuyu Askeri Hastanesine nakledilir. Burada tedavi gördükten sonra taburcu edilerek Çınardere Köyüne geri döner. Dini bütün birisi olduğundan kendisine halk arasında lakabı ile beraber Molla Ahmet olarak hitap edilir. Madalyası yoktur. Gazilik maaşı da bağlanmamıştır. 1976 yılında ikamet ettiği Çelikgürü köyünde 86 yaşında vefat eder.
2-ETHEM PASLI : Rumi 1298, Miladi 1883 yılında Bulgaristan, Selvi Kazasının
Kraminol Köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Hüseyin ve annesinin adı ise Hamide hanımdır.1905 yılında Çınardere köyüne göç ederek yerleşmiştir.1.Dünya Savaşında Çanakkale Cephesinde Savaşlara katılır. Ancak Arıburnu sahilinde dizinden vurulmuştur. Yaralı olarak İstanbul’a gönderilerek ameliyat edilmiştir. Daha sonra dizi iyileşmediği için Ankara’ya gönderilmiş ve yeniden ameliyat edilmiştir. Bir müddet sonra da taburcu ve terhis olmuştur. Ancak yıllar geçmesine rağmen dizi bir türlü düzelmemiş ve sakat kalmıştır. Gazilik Madalyasını almıştır, ancak Gazilik Maaşını tüm ısrarlara rağmen haksız para alacağı düşüncesiyle reddetmiştir.
O yıllarda kendisini ikna edebilmek için, ilgili görevliler şaka yollu
“ O zaman maaşını biz alalım, günahı bize olsun’’ sözleri ile de ikna olmamış ve ömrünün sonuna kadar yaralı yaşamaya devam etmiştir. Yara hiç kapanmamış ve ömrünün son günlerine kadar dizinden irin aktığı görülmüştür. Galiçya Cephesinde de savaştığına dair rivayetler de vardır. Ancak teyit edilemediği için kesin değildir. Gazi Ethem Paslı 10.02.1975 tarihinde 92 yaşında iken vefat etmiştir.
3- MEHMET CANAKAY : Rumi 03.03.1338, Miladi 03.03.1922 tarihinde Çınardere Köyünde dünyaya gelmiştir. Aile olarak Dağıstan’dan gelen Kumuk göçmenidir. Babasının adı Halit ve annesinin adı ise Seher hanımdır. Askerlik görevi için Kars şehrimize gider. Aynı köyden Şevket Sarı ve Hakkı İdi ile beraber Sarıkamış - Atlı Süvari Birliğine gönderilir ve burada askerliğine devam ederler.
O yıllarda Sarıkamış da çok kış ve don olayları yaşanmış, bir çok asker maalesef şehit olmuştur. Komutanları ölümleri önlemek için don tehlikesi geçiren bazı askerlerini memleketlerine hava değişimi ve tedavisi için gönderir. İşte bu üç arkadaş burada don tehlikesi geçirdiği için komutanları bu üç arkadaşı hava değişimi için köylerine ve ailelerinin yanına gönderilir. Ancak kısa bir zaman sonra Temmuz 1947 yılında Şevket Sarı vefat ederek şehit olur.
Mehmet Canakay ise bir müddet sonra ağrıları dinmediği ve kemiklerinde hasar olduğundan dolayı tedavi için İstanbul- Baltalimanı Kemik Hastanesine gider. 1960 yılı başlarında Babam rahmetli Nazım Selvi kendisini hastanede ziyaretine gider ve dertleşirler. O gün çocukluk arkadaşı olan babam rahmetli Nazım Selvi’ye
“ Ben iyi olamayacağım, bacağım sakat kalacak ” der. Sonuçta dediği doğru çıkar ve sakat kalarak gazi olur. Ancak Gazilik maaşı bağlanmamıştır. Ölene kadar bir ayağı sakat olarak yaşamını sürdürmüştür. Üçüncü arkadaşı Balıkçı Hakkı İdi ise daha şanslıdır. Fazla bir hasar görmeden bu don olayını atlatır ve kısa bir zaman sonra terhis olur. Mehmet Canakay 15.01.1991 tarihinde Çınardere Köyünde 69 yaşında iken vefat eder.
4-MUSTAFA TOPAL : Rumi 1299, Miladi 1884 yılında Bulgaristan, Selvi Kazasının Bara Köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı İbrahim ve annesinin adı ise Fatma Hanımdır. Abisi Rıza Topal ile 1915 yılında 1.Dünya Savaşlarına Çanakkale Cephesinde katılır. Parmağından vurularak Gazilik unvanını alır. Parmağındaki eksikliğinden dolayı kendisine Yarım Adam lakabı takılır. Gazilik maaşı bağlanmıştır. O günün şartlarında gazilik maaşı ile beraber parasal anlamda varlıklı olmuştur. Dolayısı ile de etrafına yardımı çok olmuştur. 1942 yılında 58 yaşında iken vefat eder.
5-MUTLU ÇINAR : 21.12.1951 tarihinde Biga ilçesinin Çınardere Köyünde dünya gelmiştir. Babasının adı Ahmet ve annesinin adı ise Berat Avcılar hanımdır. Ortaokuldan sonra Deniz Astsubay okuluna kaydını yaptırır ve okulu bitirerek buradan Deniz Kuvvetleri Komutanlığına Astsubay olarak katılır. Mutlu Çınar 1974 yılında yapılan Kıbrıs Barış Harekatına Dumlupınar gemisi ile Savaş alanına intikal eder. Harekatın daha 3.gününde Hava Kuvvetleri ve Deniz Kuvvetlerinin yanlış bilgi alışverişinde yakınında bulunan Kocatepe vurularak batırılır. Bu arada Adatepe Savaş Gemisi de alt taraftan yara alarak bölgeyi terk ederek batmaktan kurtulur. Bu yanlış bombardıman neticesinde 55 arkadaşı şehit ve bir çok arkadaşı da yaralanarak gazi olurlar. İşte Mutlu Çınar da bu savaşlarda gazi olur ve olarak gazilik beratını alır. Kendisine daha sonra Gazilik Maaşı bağlanır. Diğer 3. gemi Mareşal Fevzi Çakma da o savaşlarda yakınlarında idi. Ancak yara almadan savaş alanını terk etmiştir. Bu olaylardan sonra Gemiden ayrılarak SAS komandosu olarak görevine devam eder.1981 yılında İzmir Çeşmealtı bölgesine tayini çıkar. Üç yıl sonra 1984 yılında emekli olarak görevinden ayrılır. Evli ve iki kız çocuğu ile üç torun sahibidir. İzmir Çeşmealtı mevkiinde ikamet etmektedir.
6-RASİM ÇAKIR : Rumi 1309, Miladi 1894 yılında Bulgaristan, Selvi Kazasının
Kraminol Köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Ahmet ve annesinin adı ise Hatice hanımdır. 1.Dünya Savaşında Çanakkale Cephesine askere alınmıştır. Daha sonra birliği ile beraber
YEMEN Cephesine gönderilir. Buradaki savaşlarda İngilizlere esir olarak düşer. Esaret hayatını tamamladıktan sonra bir şekilde Çınardere Köyüne geri döner. Ailesinin söylediklerine göre maaş bağlanması teklif edildiğinde devlete hizmet para ile olmaz diyerek gazilik maaşını kabul etmemiştir. Rasim Çakır 13.01.1966 tarihinde 72 yaşında iken vefat eder.
7-RIZA TOPAL : Rumi 1292, Miladi 1877 yılında Bulgaristan, Selvi Kazasının Bara Köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı İbrahim ve annesinin adı ise Fatma hanımdır.1908 yılında Çınardere Köyüne göç ederek yerleşmiştir.1915 yılında 1.Dünya Savaşında Çanakkale Cephesine gider ve sırtından almış olduğu şarapnel parçası ile yaralanır ve Gazi olarak köyüne geri döner. Gazilik maaşının bağlanmasını günahtır diye kabul etmemiştir. Şarapnel parçası sırt kafesinde kalmış ve tehlikeli olduğundan ameliyatla çıkarılamamıştır. Ölünceye kadar vücudundaki şarapnel parçası ile yaşamıştır. 1947 yılında 70 yaşında Çınardere Köyünde vefat etmiştir.
Araştırma
Orhan SELVİ
10.05.2011
2- ÇINARDERE KÖYÜNÜN MUHARİP GAZİLERİ
2-MUHARİP GAZİLERİ : Türk Silahlı Kuvvetleri Mensuplarından Fiilen Savaşa katılan ve yara almadan terhis olarak dönen askerlere *** MUHRİP GAZİ *** denir.
| |
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
SAVAŞ |
|
| ADI - SOYADI : |
BABA ADI : |
ANA ADI : |
D.TARİHİ |
D.YERİ. |
CEPHESİ |
Ö.TARİHİ |
| |
|
|
|
|
|
|
| 1-ALİ ( ALİŞ ) SEZGİN |
MEHMET |
FATMA |
1896 |
ÇINARDERE |
YEMEN |
1979 |
| 2-BÜNYAMİN RİKHAY |
HAMDİ |
MACİDE |
1955 |
ÇINARDERE |
KIBRIS |
***** |
| 3-CEBRAİL TAŞ |
AHMET |
AYHANIM |
1900 |
ÇINARDERE |
YEMEN |
1971 |
| 4-MUSTAFA ÇAKIR |
AHMET |
HATİCE |
1890 |
KRAMONİL |
YEMEN |
1954 |
| 5-M.BEŞER İLHAN |
İSLAM |
KEŞHA |
1877 |
ÇINARDERE |
Ç.KALE |
1936 |
| 6-RATİP TOPAL |
RIZA |
HAMİDE |
1901 |
BARA |
IRAK |
1973 |
| 7-MEHMET CANLI |
HASAN |
HATİCE |
1876 |
MALKARA |
Ç.KALE |
1930 |
| |
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
| Araştırma. |
|
|
|
|
|
|
| Orhan SELVİ |
|
|
|
|
|
|
| .10.05.2011 |
|
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
2- ÇINARDERE KÖYÜ MUHARİP GAZİLERİ HAKKINDA BİLGİLER
1-ALİ ( AYDIN ) SEZGİN : Rumi 1311, Miladi 1896 yılında Bulgaristan, Selvi Kazasının Bara Köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Mehmet ve annesinin adı ise Fatma hanımdır. Askerlik çağına daha gelmeden 1.Dünya Savaşı başlar ve yaşı küçük olmasına rağmen Yemen Cephesine sürülür. Savaşlarda yara almadan Çınardere Köyüne geri döner. Terhis olduktan sonra Esma hanım ile evlenir ve bu evliliğinden Mehmet Ali, Rabia, H.İbrahim ve Mürüvvet adında 4 çocuğu dünyaya gelir. Ali Aydın 1939 yılında 5. Dönem Köy Muhtarlığı yapar. Çevrede kendisine Aliş lakabı ile hitap edilirdi. 13.07.1979 tarihinde 83 yaşında iken vefat etmiştir. Yara almadığı için maaş bağlanmamıştır.
2-BÜNYAMİN RİKHAY : 1955 yılında Biga ilçesinin Çınardere Köyünde dünyaya gelmiştir. Çeçen bir aileye mensuptur. Babasının adı Hamdi ve annesinin adı ise Macide hanımdır. 1974 yıllarında Kıbrıs Savaşlarına katılır. Barış harekatında komando olarak görev alır. Barış Harekatının sonunda yara almadan memleketine geri döner. Her ne kadar yara almamış olsa da devlet kendisine Gazilik maaşı bağlamış olur. Bünyamin Rikhay’ın dedesi Hamit Rikhay’ın kardeşi Hakkı Rikhay da Çanakkale Savaşlarında Arıburnu’n da Şehit olmuştur.
3-CEBRAİL TAŞ : Rumi1315,Miladi1900 yılında Çınardere Köyünde dünyaya gelmiştir. Çeçen bir ailenin çocuğudur .Babasının adı Ahmet ve annesinin adı ise Ayhanım’dır. 1.Dünya Savaşları başladığında yaşı ancak 15 – 16 civarındadır. Askere alındıktan hemen sonra
Yemen Cephesine gönderilir. Burada İngilizlere karşı savaşmıştır. Savaş anında İngilizlere esir düşer ve bir müddet sonra ise esaret hayatını tamamlayarak ve yara almadan Çınardere Köyüne sağ salim dönmeyi başarır.1940 yılında Fatmet hanım ile evlenir. Bu beraberlikten Fitnat-Fikret-Zeynep-Ayşe ve Hikmet adında 5 çocuğu dünyaya gelir. Cebrail Taş sağlıklı bir hayatın sonunda 03.11.1971 tarihinde 70 yaşında vefat eder. Yara almadığı için maaş bağlanmamıştır.
4-MUSTAFA ÇAKIR : Rumi 1305, Miladi 1900 yılında Bulgaristan, Selvi kazasının Kraminol Köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Ahmet ve annesinin adı ise Hatice hanımdır. Yaşı daha 15 – 16 civarında iken1.Dünya Savaşı başlar. Dolayısı ile askere çok ihtiyaç vardır. O yıllarda yaşları küçük olsa dahi gösterişli olan gençler askere alınıyordu. İşte Mustafa Çakır da bunlardan biri idi. Acele askere alındıktan sonra kardeşleri Rasim Çakır ve Veysel Çakır ile beraber Çanakkale Cephesine gönderilir. Üç kardeşten Veysel Çakır Şehit olur. Rasim Çakır yaralanır ve Gazilik mertebesine ulaşır. Ancak Mustafa Çakır yara almadan sağ salim köyüne geri dönmeyi başarır. Hikmet hanım ile 1947 yılında evlendikten sonra Fitnat – Hediye –Sıdıka adında üç çocuğu dünyaya gelir. Mustafa Çakır 1954 yılında 54 yaşında Çınardere Köyünde vefat eder. Yara almadığı için maaş bağlanmamıştır.
5-MEHMET BEŞER İLHAN : Rumi 1292, Miladi 1877 yılında Çınardere Köyünde dünyaya gelmiştir. Çeçen bir ailenin mensubudur. Babasının adı İslam ve annesinin adı ise Keşha Hanımdır. Bir süre Tekel Kolculuğu görevinde bulunmuştur. 1914 yıllarında 1. Dünya Savaşı başladığında Çanakkale Cephesine sevkiyat için köyümüzden de askere alımlar başlamıştır. Çanakkale Muharebelerinde İngiliz ve Fransızlara karşı savaşmıştır. Çanakkale savaşı bittiğinde yara almadan köyüne sağ salim dönmüştür. Ancak o yıllarda savaşların getirdiği otorite boşluğu sonucu etrafta bir çok çete türemiştir. Soygun yapan ve halka zulmeden bu çetelere karşı oluşturduğu milis birliği ile hem kendisinin ikamet ettiği Çınardere Köyünü hem de komşu köyleri korumuştur.
1. Dünya Savaşının sona ermesi üzerine Gelibolu ile Eceabat arasında Fransız askerlerinin kontrolündeki Akbaş Cephaneliğinde bulunan silahların Anadolu’ya kaçırılması için Kuvayı Milliyeci Biga Kaymakamı Köprülülü Hamdi Bey ve Dramalı Rıza Bey tarafından organize edilen Akbaş Cephaneliği baskınına akrabaları ve çevre köylerden katılanlarla oluşturduğu birliği ile katılarak büyük miktarda silahın Anadolu’ya kaçırılmasında önemli katkıları olmuştur.Bu arada zaman içinde Kuvayı Milliye Teşkilatına ve asayişi sağlayan jandarma kuvvetlerine kendi milis birliği destek olmuştur. Savaşlarda yara almadığı için Gazilik beraatı yoktur. Maaş bağlanmamıştır. 1936 yılında 59 yaşında Çınardere Köyünde vefat etmiştir.
6-RATİP TOPAL : Rumi 1316, Miladi 1901 yılında Bulgaristan, Selvi kazasının Bara Köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Rıza ve annesinin adı ise Hamide hanımdır. 1.Dünya Savaşı patlak verdiğinde daha 15 - 16 yaşlarındadır. Gösterişli olan her genç o yıllarda yaşının küçük veya büyük olmasına bakılmaksızın askere alınıyordu. Ratip Topal askere alınınca Irak Cephesinde Fransızlara karşı savaşmıştır. Yara aldığına ait bir bulgu yoktur. Dolayısı ile Gazilik unvanını almamıştır. Sağ salim köyüne geri döner.1935 yılında evlenir. Ahmet, Adem, Mehmet ve Fatma adında çocukları olur. Sağlıklı bir hayat sürdükten sonra 27.06.1973 tarihinde 72 yaşında aramızdan ayrılır.
7-MEHMET CANLI : Rumi 1291, Miladi 1876 yılında Malkara ilçesinin Ballıköyünde dünyaya gelmiştir.Lakaba Sasanlı Mehmet’tir. Babasının adı Hasan ve annesinin adı ise Hatice hanımdır.Askerliğini Çanakkale de yapar.Savaş yıllarıdır.Çetin savaşların bir gününde çok sevdiği Çınardere köyünden adaşı Mehmet Çalışkan şehit olur.Kendisi yara almadan terhis olur.Şu tesadüfe bakın ki daha sonra kendisi ve ailesi de Çınardere köyüne gelir.Ve burada arkadaşı Şehit Mehmet Çalışkan’ın kızı olan Kıymet Çalışkan’ı oğlu Hasan Canlı ile evlendirir.Mehmet Çalışkan’ın Hasan , Akif, Seher ve Nazlı adında dört çocuğu dünyaya gelir.1930 yılında 54 yaşında Çınardere köyünde vefat eder.
Araştırma.
Orhan SELVİ
10.05.2011 – ÇORLU